................................................................................................απο τον Κώστα Κοσμόπουλο
Καλέ μου φίλε,
Ζαλίζομαι και μόνο να σκεφτώ ότι θα μπορούσα να μεταφέρω εδώ, έστω και περίληψη αυτών που ζητάς. Αλλά αυτά πρέπει να αρχίσουν, κάπως να λέγονται. Θα πω τα ελάχιστα για οικονομία.
Για την ευκαιρία που χάσαμε,
μόνο links για να μπεις, αφού το ζητάς, σ’ έναν πραγματικά μαγικό κόσμο…
…Φθινόπωρο του 2000 λοιπόν, ο Βενιζέλος έχει απορρίψει το αίτημα της «Μίδας» για επέκταση των ερευνών για χρυσό αλλά η υπόθεση δεν έχει κλείσει. Ο διεθνής τύπος του χρυσού έχει αφρίσει, βρίζει θεούς και δαίμονες, η Βαρυτίνη διαπραγματεύεται, όχι μ’ εμάς, αργότερα θα δηλώσει ότι «αφού δε μου δίνετε άδεια επέκτασης δε θα κάνω αποκατάσταση». Τέτοια ωραία. Να μαζί και το «φίδι». Ήρθε η κα Σπάλα του ΥΠΕΧΩΔΕ: «σας στέλνω την ομάδα εργασίας που θα σας παρουσιάσει την ειδική περιβαλλοντική για τον Χάλακα να πείτε ναι αλλιώς θα πληρώσουμε πρόστιμα…», χαμός! Οι δικοί μας, το ’94 είχανε δεχτεί να κάνει το μουσείο Γουλανδρή έρευνα. Είχαν καταλάβει ότι θα κατασκεύαζαν ένα… κλουβί να πηγαίνει ο κόσμος να βλέπει τα φίδια! Κοίτα και τα πρακτικά του Δήμου της εποχής…
Αλλά ο υπεύθυνος από το Συμβούλιο της Ευρώπης Galiano έστειλε πρόταση για μια «Πράσινη Μήλο», τον «δεκάλογο», όπου για πρώτη φορά διαβάσαμε τον όρο «Local Agenda 21».
(Έχω ήδη γνωριστεί με τον Λεωνίδα Φωτεινό. Από ‘δω και πέρα, έστω κι αν εγώ φάνηκα περισσότερο, μαζί κάναμε ό,τι κάναμε).
Χρυσός και «Φίδι». Ο τόπος πολιορκημένος από παντού. Τι να κάνουμε τώρα; Βουτιά στο ίντερνετ, «τι είναι αυτό το πράμα;» νύχτες ατελείωτες με ταχύτητες από 0,3 έως 1,2Kbps.
Τα πρώτα αποτελέσματα:
Ο Galiano έχει στείλει στην Έπαρχο ένα βιβλίο, την εφαρμογή του προγράμματος στην Κάλβια, ένα Δήμο της Μαγιόρκα όση η Μήλος (145τ.χμ.) που τόλμησε και πήρε Πρώτο Ευρωπαϊκό βραβείο. Το ξεκοκαλίζουμε…
Προτείνουμε στον Galiano «Πράσινη Μήλο για όλο το νησί». Ενθουσιάζεται.
Το καλοκαίρι παίρνει φωτιά ο Χάλακας.
Τον Οκτώβριο του 2000 δείχνουμε ότι η «περιβαλλοντική» μπορεί να χαρακτηριστεί άχρηστη (καταθέτουμε χαρτί όπου η «Μίδας» τα έχει κάνει πλακάκια τουλάχιστον με τον επικεφαλής στο σχεδιασμό των ζωνών). Φτάνουν να λένε ότι υπό προϋποθέσεις μπορεί να βγει και… χρυσός στο Χάλακα.
Συντάσσουμε επιστολή που απαιτεί τη συμμετοχή της Μήλου σε όλα τα στάδια. Η Μήλος πρέπει να αποκτήσει άποψη και φωνή.
Όλα κρέμονται σε μια κλωστή. Οι «μελετητές» φεύγουν άπρακτοι για επανεξέταση.
Σκεφτόμαστε ότι πρέπει να μαζευτούμε και να οργανωθούμε γύρω από την καινούργια ιδέα. Ένθερμος υποστηρικτής ο Νίκος Παπαχριστοδούλου (καλή του ώρα!). Ποιους, πόσους να καλέσουμε; Τελικά, καλούμε 19, τον Φλεβάρη του 2001 στην Ουτοπία.
Τους εξηγώ. Με ρωτούν αν πάω για Δήμαρχος (Αντ. Βελετάς), παίρνουν τις διαβεβαιώσεις μου αλλά καταλήγω: «αν όμως αποφασίζαμε να πάρουμε μια τέτοια ευθύνη όλοι οι επίδοξοι θα φεύγανε από τα παράθυρα» και συμφωνούν με ενθουσιασμό για δημιουργία συλλόγου για τη διάδοση και εφαρμογή τοπικής Ατζέντα 21, ένα χωροταξικό και σχέδιο ανάπτυξης φτιαγμένο από τη Μήλο για τη Μήλο. Γιώργος Τσαΐνης: «…γιατί θέλω να κοιτάζω τα παιδιά μου στα μάτια» Πέτρος Αρμένης: «…να μην πάμε αντουφέκιστοι ρε παιδιά…» Μανούσος Δρούγκας: «…ήρθα επιφυλακτικός, αφού διαβεβαιώνεις ότι δεν έχεις βλέψεις, είμαι μέσα».
Την πρωτοβουλία πρέπει να πάρει ο Δήμος.
Και φτιάχνουμε το ΟΡΑΜΑ (Οργάνωση Αειφορικής Μηλιακής Οργάνωσης –νονός ο Μ.Δρούγκας).
Και τώρα, εντελώς τηλεγραφικά, το χρονικό του ναυαγίου.
Μόλις η ύπαρξή μας γίνεται γνωστή χαρακτηριζόμαστε μασόνοι και υποψήφιοι Δήμαρχοι. Μα το πράγμα έχει δυσκολίες και από μέσα. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας, να μάθουμε άλλο τρόπο να αντιλαμβανόμαστε τα κοινά. Αλλά η πολιτική μας κουλτούρα γίνεται αλυσίδα στα πόδια μας. Το ΟΡΑΜΑ γίνεται καταλύτης δημιουργίας πολιτικής ομάδας. Δεν μου αρέσει, βλέπω τον «Μανωλιό να φορά τα ρούχα του αλλιώς».
Σύγκρουση, παραιτούμαστε, επιστρέφω με βαριά καρδιά (όχι και ο Λεωνίδας).
Στηρίζω συνάντηση ενημέρωσης με τον Δήμαρχο (Ψαθά) που μας κοροϊδεύει «εσείς το Δήμο θέλετε αλλά έχουν γνώσιν οι φύλακες!».
Καλοκαίρι του 2001, περίπου δέκα από τους πρώτους δεκαεννιά δηλώνουν «ανεξαρτήτως ΟΡΑΜΑτος» ότι θα συμμετάσχουν στις Δημοτικές. Στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Τι είναι τούτα! Με ρωτούν αν θέλω να συμμετάσχω σε συνάντηση, λέω κι εγώ ναι αλλά με πλατφόρμα την Ατζέντα, όχι συλλογή ψήφων. Τελικά δεν με καλούν. Κάποιος (Νοέμβριο μήνα) έρχεται και μου λέει: Προκρίθηκε επικεφαλής ο Τσαΐνης. Θα μας στηρίξεις και θα είσαι ο κρυφός… αρχιτέκτονας. Γίνομαι θηρίο: «Όχι! Δεν πιστεύουν πια στην Ατζέντα, δεν θα την κάνουν. Νομίζουν ότι η πτώση Ψαθα θα λύσει όλα τα προβλήματα. Την Κυριακή θα γελάμε, τη Δευτέρα θα κλαίμε!».
Όταν ο Δήμαρχος με ζητά τεχνικό στον Δήμο αποφασίζω να «παίξω» κι εγώ. Του λέω «τι τεχνικός συνεργάτης, αν θες, κάνε εσύ την Ατζέντα21». Είναι στριμωγμένος και δέχεται, έχοντας φυσικά άλλα στο μυαλό του. Βάζω ένα προσωπικό στοίχημα. Θα πάω και ή θα δημιουργήσω προϋποθέσεις να τις βρούνε μπροστά τους ή θα καταστραφώ. Η απόφασή μου εκλαμβάνεται –στο ΟΡΑΜΑ!- ως προδοσία. Γιατί; Κινδυνεύει το ΟΡΑΜΑ αν την Ατζέντα τη βάλει μπρος ο… Ψαθάς; Παραιτούμαι από το ΟΡΑΜΑ.
Τον Ιούνιο (2002) νέα ανοιχτή συνέλευση για τον Χάλακα. Φιάσκο. Παρά λίγο να πέσει ξύλο.
Στο Δήμο διαβάζω και κάνω επαφές. Πέφτω πάνω στον ΧΥΤΑ. Πάω στη Σύρο, τον βάζω μπροστά. Μέχρι τέλος Φθινωπόρου η μελέτη έχει ανατεθεί. Τότε, διάφορα «γραφεία» σπάσανε τα τηλέφωνα να ζητάνε «τη δουλειά». Που το μάθανε; Είχανε κατά καιρούς προσφέρει διάφορες «υπηρεσίες» και τους κακοφάνηκε.
Μέσα στο καλοκαίρι διάφοροι φορείς και ο κόσμος, έχοντας φάει το παραμύθι του κακού φιδιού ή και επίτηδες απειλούν θεούς και δαίμονες αν γίνει κάτι στον Χάλακα. Έπαρχος και Δήμαρχος σε πλήρη αδυναμία να το διαχειριστούν γιατί έχουν καταλάβει ότι κάποτε κάτι θα γίνει (βλέπε ΚΥΑ).
Ευκαιρία!
Συντάσσω 8σέλιδη επιστολή: Η Μήλος ενιαίος χώρος, ζητάμε από Ευρώπη και Ελλάδα (ΥΠΕΧΩΔΕ) να τα πάρουν όλα πίσω. Το μόνο που δέχόμαστε είναι μια Ατζέντα 21 για όλο το νησί όπου θα πρωταγωνιστεί ο Δήμος . Υπογράφουν Δήμαρχος Έπαρχος Νομάρχης (Ρήγας). Ανακούφιση. Οι «δικοί μου» σίγουρα θα πάρουν τον Δήμο και θα βρουν την επιστολή πάνω στο γραφείο. Να δούμε τι θα κάνουν. Ο Αβέρκης μπαινοβγαίνει στο Δήμο και ενημερώνεται. Δηλώνει (μαθαίνω) ότι με θεωρεί παρείσακτο και σκοπεύει να με απομακρίνει. Δεν πειράζει, με την επιστολή το «μπαλάκι» έχει περάσει στα χέρια τους. Όλοι δίνουν εξετάσεις κάποτε.
Πρώτη του Γενάρη αναλαμβάνουν τον Δήμο. Τους καλώ στο γραφείο του Δημάρχου Γ.Τσαΐνη, Φ.Δρούγκα, Αβέρκη, ίσως Τ.Αρμένη. Λέω «κανένας δεν ξεχνά τις διαφορές μας. Αν έχουμε ακόμα κοινό στόχο, η σύμβασή μου λήγει τον Ιούνιο, μένω. Αν δεν με ανέχεστε φεύγω μόνος μου τώρα. Μου είπαν «μείνε». Μα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα.
Τον Φεβρουάριο δίνω στον Δήμαρχο ραβασάκι (ούτε γκόμενα να ήμουνα!) «Τα γουναράδικα είναι πραγματικότητα, αν θες να το κουβεντιάσουμε οι δυο μας». Καμία απάντηση. Για το «ραντεβού στα γουναράδικα», ότι δηλαδή θα μας γδάρουν ζωντανούς, παραλίγο να φάω ξύλο ένα χρόνο πριν μέσα στο ΟΡΑΜΑ (που να εξηγώ τώρα, οι μεγάλοι ας πουν στους στους νέους τι σημαίνει αυτό).
Με τα χίλια ζόρια, γύρω στο Πάσχα κάνω μια παρουσίαση της Ατζέντα στους Δημοτικούς Συμβούλους, μεσημέρι μετά τη δουλειά. Κανένας της αντιπολίτευσης, όχι όλη η συμπολίτευση. Μάλλον μου έκανε χάρη ο Δήμαρχος, να σταματήσω τη γκρίνια. Τα είπα, τελείωσα, αυτό ήτανε.
Πάντως, προς τιμήν του, μόνο ο Νίκος Μάλλης (ο Βουργάς) είπε στα ίσα τη γνώμη του: «Εγώ δε δε δέχομαι να έχουν οι φορείς ενεργό ρόλο στις αποφάσεις του Δήμου».
Έρχεται κι ο Μάιος και τα νέα για Προεδρικό Διάταγμα για τον Χάλακα φουντώνουν. Νέα επιστολή με υπογραφή Δημάρχου Έπαρχου, τα ίδια αιτήματα και να καταλήγει: «… επιφυλασσόμαστε των νομίμων δικαιωμάτων μας».
Εν τω μεταξύ κάνω πυκνές επαφές με Ευρώπη και Ελλάδα. Η Σπάλα πείθεται ότι η Ατζέντα 21 μπορεί να γίνει χωρίς να εκτεθεί η ίδια. Το Συμβούλιο της Ευρώπης καλύπτεται απολύτως και συμφωνεί. Το ίδιο και η Δ/νση Περιβάλλοντος για το Natura 2000. Συζητάμε την ημερομηνία στρογγυλής Τράπεζας για την εξαγγελία, να δοθεί χρόνος στον Δήμαρχο να το θέσει στη Μήλο. Δεν μπορούν να έρθουν, όπως ζητάω, στη Μήλο, λόγω υποχρεώσεων και μου προτείνουν τις Βρυξέλλες. Τη Δ/νση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα εκπροσωπήσει η Νομική της Υπηρεσία με τον (Έλληνα) Διευθυντή της –μου διαφεύγει το όνομά του. Εγώ θα ανελάμβανα την οργάνωση και τον συντονισμό του εγχειρήματος.
Τον Ιούνιο έληγε η Σύμβασή μου. Η ανανέωση φαινόταν να είναι τυπικό θέμα. Μου είπαν να συντάξω μια σύμβαση. Σύμβαση -έργου όμως, γιατί η προηγούμενη ήταν συγκαλυμμένη εργασίας και τα μηνύματα τα είχα πάρει ένα δυο μήνες πριν από τον Αβέρκη: «μπορείς να αφήσεις σε παρακαλώ αυτά τα σημαντικά που κάνεις και να μου υπογράψεις μια-δυο μελέτες για τοιχία γιατί έχουμε κάτι τράφους ετοιμόρροπους;».
Η σύμβαση λοιπόν, καθαρή έργου. Υπεύθυνος οργάνωσης και συντονισμού της Ατζέντα 21 και της εφαρμογής της. Δίνω λόγο και παίρνω εντολές μόνο από τον Δήμαρχο. Αμοιβή μεταφρασμένη σε μηνιαίες αποδοχές, με βάση την τότε συλλογική σύμβαση μηχανικών 2.500 ευρώ το μήνα.
Είκοσι μέρες μετά τη λήξη της παλιάς σύμβασης δεν έχω πάρει απάντηση. Έχω μάθει ότι απορρίφθηκε γιατί «ζητούσα πολλά χρήματα, περισσότερα από αυτά που παίρνει ο Δήμαρχος» λέει. Φυσικά κανείς δεν ήρθε να μου πει «τόσα μπορούμε, θέλεις;» Ούτε καν μου ανακοίνωσαν την απόρριψη.
Τυχαία συνάντησα τον Δήμαρχο στο Δημαρχείο και μπήκα στο γραφείο του. Λέω «ξέρω, τελειώσανε όλα αλλά θέλω να μου το πεις ο ίδιος». «Ναι» μου λέει «δεν είμαστε έτοιμοι για κάτι τέτοιο…». Κουβέντα για τα λεφτά. «Εντάξει.» Λέω. «Καλή τύχη». Φεύγω.
Η προσπάθεια που έκανα δυόμιση χρόνια, το γεγονός ότι είχα πάει πολύ πέρα από εκείνο που θα μου πρόσφερε ήσυχη συνείδηση, δε μου ‘δινε την παραμικρή παρηγοριά.
Αισθανόμουν ότι είχαν εξαπατήσει την ίδια τη Μήλο. Τώρα κρατούσα μια αλήθεια που δεν ήταν μόνο δικιά μου. Μα δεν θα τη δημοσιοποιούσα τώρα, που είχα βλαφτεί και προσωπικά. Να δούμε και τι θα κάνουν στην τετραετία. Τους επόμενους μήνες προσπάθησα να συνέλθω από το βαρύτατο «πένθος». Είχα αυτό το δικαίωμα.
Δυστυχώς, η «Κυριακή» πέρασε και ήρθε η «Δευτέρα»: Η Βαρυτίνη γενικός εργολάβος, η ΚΥΑ μια αναπόδραστη πραγματικότητα, η γεωθερμία «δε ρυπαίνει και άρα δε μας αφορά» και θα το δεις… Μα δεν έκλαψε κανείς… Αντίθετα, τώρα, συζητάμε τον εξωραϊσμό της ΚΥΑ και ο πρόεδρος του ΟΡΑΜΑτος (είναι ενεργό σωματείο;) συμμετέχει στην επιτροπή.
Τώρα, ό,τι έζησα που δεν είναι μόνο δικό μου, δεν δικαιούμαι να το κρατώ.
Ας καταθέσει ο καθένας τη δικιά του αλήθεια.
Άμαν Ντόκτορ!