Κυριακή 22 Μαΐου 2011

Η παρακμή της Δύσης


Διάβασα ή μάλλον απόλαυσα την περιπέτεια  διαβάσματος του δίτομου έργου του Όσβαλντ Σπένγκλερ «η παρακμή της δύσης».
Η περιπέτεια αυτή κράτησε πάνω από χρόνο και επαναλαμβάνεται, έτσι όπως γίνεται με ένα ποίημα που ξαναδιαβάζεται πολλές φορές.


Αν λάβουμε υπόψη ότι ο συγγραφέας λέει «Τη φύση πρέπει να την πραγματεύεται κανείς επιστημονικά, την ιστορία ποιητικά» τότε ο αναγνώστης καταλαβαίνει γιατί έχει μόνιμα την εντύπωση της ποίησης.
Είναι ένα έργο που σε προκαλεί να κρατήσεις σημειώσεις ή να αντιγράψεις φράσεις του και όπου σε καθηλώνει η ευρυμάθεια του συγγραφέα.


Δεν λέω ότι ο
SPENGLER ανακάλυψε την αλήθεια, αφού και ο ίδιος δεν πιστεύει σε αιώνιες αλήθειες,(« Υπάρχουν περισσότεροι του ενός τύπου γνώσης ")αλλά η δική του προσέγγιση («Οι πολιτισμοί είναι οργανισμοί και η παγκόσμια ιστορία είναι η συνολική βιογραφία τους») δίνει απαντήσεις, χαράζει όρια («Οι μεγάλοι στοχαστές των επιμέρους πολιτισμών μοιάζουν με τους πάσχοντες από αχρωματοψία, που δεν γνωρίζουν την κατάσταση τους και ο ένας γελάει με τις πλάνες του άλλου») σου ανοίγει το μυαλό («Όλα τα σύμβολα σημαίνουν μια άμυνα . Είναι έκφραση βαθειάς αποστροφής ανάμεικτης με δέος»), σε βοηθά να ξεφύγεις από μονόδρομους βεβαιοτήτων («Κάτι από τον φόβο που προκαλεί ο κόσμος στον άνθρωπο διατηρήθηκε στη μανία κάθε συστηματικής φιλοσοφίας να εξουδετερώσει το ασύλληπτο, το πάρα πολύ δυνατό για το πνεύμα, με τη βοήθεια εννοιών και ονομάτων» …………«Γνωρίζω το θεό σημαίνει , τον εξορκίζω, τον εξευμενίζω, τον οικειοποιούμαι εσωτερικά»).


Η σημερινή παγκόσμια κατάσταση όπως την βιώνουμε και όπως ερμηνεύεται από πολλούς διανοητές είναι μια εποχή παρακμής. Ζούμε αυτό που ο
SPENGLER αποκαλεί τεχνικό πολιτισμό ,το αντίστοιχο της αυτοκρατορικής Ρώμης (« Ο τεχνικός πολιτισμός είναι το αδήριτο πεπρωμένο ενός πνευματικού πολιτισμού» ………..«Με το ξεκίνημα του τεχνικού πολιτισμού σβήνει τελικά το γνήσιο διακοσμητικό στοιχείο και κατά προέκταση η μεγάλη τέχνη γενικά»…. «Η φαουστική τέχνη πεθαίνει όπως η απολλώνια, η αιγυπτιακή, και κάθε άλλη, από γεροντική αδυναμία, αφού πραγματοποίησε τις εσωτερικές δυνατότητες της, αφού στην πορεία ζωής του πολιτισμού της εκπλήρωσε τον προορισμό της. Οι αναβιώσεις και συγχωνεύσεις παλαιών τεχνοτροπιών παίρνουν τη θέση του πραγματικού γίγνεσθαι. Τελικά σβήνει και η δύναμη των ανθρώπων να θέλουν κάτι άλλο»).


Όμως είναι η πρώτη φορά που οι άνθρωποι μπορούμε, αν πράγματι θέλουμε, να δούμε το μέλλον μας («Για πρώτη φορά, τώρα ένας πολιτισμός (ο φαουστικός) μπορεί να προβλέψει ποιον δρόμο επέλεξε γι αυτόν το πεπρωμένο»)και ξεπερνώντας άγονες αισιοδοξίες να προχωρήσουμε με αυτογνωσία, έστω και με πόνο, αφού έτυχε να ζήσουμε σε ύστερη εποχή.


Σαν έργο είναι πασίγνωστο βέβαια και πολυδιαβασμένο, όμως η μετάφραση του στα ελληνικά άργησε 84 χρόνια!!(1919-2003),αλλά και σήμερα είναι συναρπαστικό και αφήνει όποιον θελήσει να το αντικρούσει εκτεθειμένο.
Ο
SPENGLER είναι ένας μοναχικός διανοητής αφού δεν απέκτησε διαδόχους ή συνεχιστές του έργου του.

Δευτέρα 9 Μαΐου 2011

Ιστορίες ανθρώπων σε πόλεμο

Ο αφηγητής μου, γεννήθηκε τη χρονιά της καταστροφής (1922), μεγάλωσε με τη πτώχευση (1932), ανδρώθηκε με την κατοχή και τον εμφύλιο, ξενητεύθηκε με τη χούντα και πέθανε με την σημερινή οικονομική και κοινωνική κρίση και είχε ιστορίες από όλες αυτές τις περιόδους της ζωής του.

<Στη κατοχή με πήρανε οι γερμανοί και δούλευα στην Αρετή σαν εργάτης. Σκληρή δουλειά με γερμανική επίβλεψη.
Δούλευα, αλλά βρήκα ένα δικό μας που έκανε κάποιο κουμάντο και του λέω να με πάει στην επιμελητεία, στον Αδάμαντα, γιατί εκεί είχε φαί. Με συμπαθούσε και μετά από καιρό με πήγε.
Ανάμεσα στα άλλα μεταφέραμε από τα ψυγεία στον Αδάμαντα τρόφιμα στις διάφορες μονάδες. Οδηγός ήταν ο Josef, ένας γερμανός που είχε χάσει όλους τους συγγενείς στη Γερμανία και είχε συνδεθεί  με τους Μηλιούς. Συνοδηγός ένας λοχαγός. Πίσω στη καρότσα εγώ και άλλος ένας εργάτης, ο ..... από τον Τριοβάσαλο, που έχει  ....
Είχαμε συνεννοηθεί και όταν φτάναμε στη στροφή μετά τα σφαγεία ο Josef έκοβε ταχύτητα και τότε πηδούσαν μέσα δύο παιδιά, γεμίζαμε ένα τσουβάλι με ότι τρόφιμα υπήρχαν και στην άλλη μεγάλη στροφή πάλι ο Josef έκοβε ταχύτητα (σχεδόν σταματούσε το αμάξι) και τα παιδιά πηδούσαν μαζί με το γεμάτο τσουβάλι.
Ο λοχαγός δεν μπορούσε να φανταστεί τι γινόταν .... αν μας έπαιρναν χαμπάρι θα μας τουφεκίζανε όλους.
Η μοιρασιά γινόταν το βράδι. Έτσι ξεπεράσαμε τη μεγάλη πείνα.

Ο Josef όμως δεν ήταν τυχερός, αφού σαν  οδηγός του γερμανού διοικητή  σκοτώθηκε μαζί του, σε ενέδρα των ιερολοχιτών στο δρόμο των Πολλωνίων.

Δεν του πήγαινε κανένα  στρατόπεδο ...>
Η Μήλος είναι:
......Για το κράτος ένα νησί στα τόσα που δεν μπορεί να διαχειριστεί, και έτσι με ανακούφιση το παραδίδει στις εταιρίες για εκμετάλλευση, νίπτοντας τα αδέξια χέρια του
.....Για τις εταιρίες ιδανικός τόπος άντλησης κερδών, χωρίς ιδιαίτερες οχλήσεις
......Για εμάς που γεννηθήκαμε και φιλοδοξούμε και να πεθάνουμε εδώ, είναι ο κόσμος όλος και απαιτούμε να έχουμε τον πρώτο λόγο για το παρόν και το μέλλον του.
Ο διάλογος μας είναι ο μόνος δρόμος για να ξεπεράσουμε την απελπισία του αφόρητου ρεαλισμού που μας έχουν φορέσει και να ανιχνέσουμε τις δυνατότητες μας, τι θέλουμε για αύριο, ποια τα όπλα μας, ποιους πόρους και από που και πως θα τους απαιτήσουμε.
Απαιτείται δικό μας, προσαρμοσμένο σχέδιο ανάπτυξης, από την κοινωνία για την ίδια και δέσμευση από όλους μας.